Οι πολίτες ζουν μέσα σε ένα πολύπλοκο και δαιδαλώδες σύστημα διαχείρισης, το οποίο τους καθιστά μόνο θεατές, αν και είναι οι πρωταγωνιστές
Είναι φυσική επιθυμία του κάθε πολίτη να γνωρίζει κάποια απλά, αλλά σημαντικά πράγματα, για να μπορεί να έχει σωστές αποφάσεις στην καθημερινότητά του
΄Ετσι κάνει και ο πολίτης καλλίτερη διαχείριση για τις προσωπικές του δραστηριότητες
Οι πολίτες επιβάλλεται να επιδιώξουν μέσα από πολιτικά κόμματα που ανήκουν, ή μέσα από κοινωνικές οργανώσεις, ή κινήματα να ζητήσουν την καθιέρωση δύο νόμων για τα παρακάτω θέματα :
- Αναγραφή πάνω σε κάθε αγαθό, από τον παραγωγό του ή τον κατασκευαστή του, της τιμής πώλησής του και λεπτομερή στοιχεία δημιουργίας του αγαθού.
- ΄Ολοι οι παραγωγοί και δημιουργοί αγαθών και υπηρεσιών και οι έμποροι αυτών, πρέπει να τηρούν λογιστικά βιβλία με κοστολόγηση. Με την κοστολόγηση υπάρχει η δυνατότητα αυτόματης παρακολούθησης της διαδρομής ενός αγαθού ή υπηρεσίας.
Οι πολίτες δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε όταν, όλες οι οικονομικές πληροφορίες είναι γνωστές.
Απεναντίας, όταν το σύστημα δουλεύει στην αδιαφάνεια, επωφελούνται οι δυνατότεροι εις βάρος των ασθενέστερων.
Οι ασθενέστεροι συχνά αποδέχονται όμως την αδιαφάνεια για να έχουν ένα κάποιο όφελος, το οποίο μετά το ακριβοπληρώνουν από την εκμετάλλευση που τους γίνεται.
Αλλά πρέπει να σκεφτούν ότι με την διαφάνεια :
- Δεν πλουτίζει κανείς εις βάρος του παραγωγού ή του κατασκευαστή, ή του δημιουργού.
- Υποχρεώνουν την πολιτική εξουσία να αποδείξει με διαφάνεια ποιες ομάδες της κοινωνίας θέλει και οφείλει να υποστηρίζει .
- Ο κάθε πολίτης γνωρίζει την πραγματική αξία του αγαθού που αγοράζει (ανεξάρτητα ποια είναι η τιμή πώλησής του) και μπορεί να αποφασίζει εν γνώσει του.
Οι πολίτες όλοι ανεξάρτητα ιδεολογίας, αν θέλουν και το απαιτούν, ΜΠΟΡΟΥΝ.
ΣΕΛΙΣ 9
ΔΙΑΛΟΓΟΣ : ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ
ΕΡΩΤΗΣΗ ΕΠΑΡΧΙΩΤΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ:
Χαίρομαι πάρα πολύ που άνοιξε αυτός ο ανοιχτός κοινωνικός διάλογος στον οποίο με καλέσατε και συμμετέχω.
Πριν απ’ όλα σας εκθέτω εμπειρίες και βιώματα, για να θεμελιώσω ερωτήσεις μου.
Εγώ εργάζομαι ως ελεύθερος επαγγελματίας, σε μία περιοχή στην ενδοχώρα πάνω από 30 χρόνια.
΄Εχω καημό να δω μια επιτροπή ενός κόμματος (γιατί από το κράτος δεν το περιμένω) να επισκεφτεί τη περιοχή μας για να συζητήσει και να πληροφορηθεί αναλυτικά τα προβλήματα του κλάδου που εργάζομαι και να γνωρίσει τις απόψεις μας, προτεινόμενους τρόπους επίλυσής τους, αλλά και σε ποιους εφικτούς και αποτελεσματικούς στόχους προσβλέπουμε για το μέλλον.
Κανένα κόμμα, καμία επιτροπή.
Και ερωτώ εάν δε γίνεται αυτή η αναλυτική συγκέντρωση στοιχείων κατά τόπο και κατά κλάδο, πως συντάσσονται τα προγράμματα του κάθε κόμματος, με τα οποία θέλει να πείσει το λαό, να τα επιλέξει, για να κυβερνήσει;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ :
Θα μου επιτρέψεις λοιπόν να σε ενημερώσω.
Πράγματι τα προγράμματά μας είναι ως ένα βαθμό γενικά, αλλά συντάσσονται από ειδικούς εθελοντές ή μόνιμους συμβούλους που έχει το κόμμα, έχοντας στη διάθεσή μας από το κράτος όλα τα στατιστικά στοιχεία που χρειαζόμαστε.
΄Όταν εκλεγούμε Κυβέρνηση, σίγουρα θα παρέμβετε με κάποιο τρόπο για να ικανοποιηθούν τα προβλήματά σας.
Τότε μέσα στα πλαίσια του προγράμματός μας, προσπαθούμε να επιλύσουμε και τα προβλήματά σας, τα οποίο βέβαια γνωρίζουμε και από τα μέλη μας, με όποιο τρόπο και αν μας πληροφορήσουν.
ΕΡΩΤΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ :
Διαπιστώνω εκ’ μέρους σας μία κομματική προσήλωση.
Γνωρίζετε ότι κατά τόπο και κατά κλάδο οι κοινωνικές ομάδες, επαγγελματικές και μη, εκπροσωπούνται από συλλόγους. Αν είχατε, σε δημόσιες συναντήσεις τη πληροφόρηση που θέλετε από τα παρευρισκόμενα μέλη και μάλιστα δημοσίως, θα είχατε πιο σφαιρική και πιο αξιόπιστη και αντικειμενική πληροφόρηση, από τις πληροφορίες που σας δίνει ιδιωτικά και όχι δημόσια κάθε μέλος σας.
Αλλά πέραν αυτού, είπατε ότι τις λύσεις προτείνουν τεχνικοί σύμβουλοί σας. Σας βεβαιώνω λοιπόν ότι, εάν αποφασίζετε σε ότι προτείνουν οι Σύμβουλοι, είναι καλλίτερα ίσως να ψηφίζουμε στις εκλογές απ’ ευθείας τους Συμβούλους.
Και θέλω να σας ρωτήσω αν θέλετε καλλίτερα σύμβουλο από τις εμπειρίες του ίδιου του λαού, ο οποίος συλλογικά μπορεί να σας μεταβιβάζει στοιχεία της πραγματικότητας και προτάσεις για το μέλλον βασισμένες και προσαρμοσμένες στην εμπειρία και στη λειτουργική ικανότητα της κοινωνίας;
΄Οσο για τους συμβούλους σας, να κάνουν μόνο μια τεχνική επεξεργασία των προτάσεών μας, χωρίς να αλλοιώνουν το περιεχόμενό τους.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ :
Αγαπητέ πολίτη, παρεμβαίνετε στο έργο μας και το περιορίζετε.
Διότι εάν εσείς κάνετε τις προτάσεις, θα ξεφτίσει η διαφορετικότητα της ιδεολογίας μας και θα μειωθεί το κύρος μας, ως ηγέτες και μπροστάρηδες της κοινωνίας.
Τέλος, αφού η τελική απόφαση είναι δική μας, γιατί να μην αναλαμβάνουμε όλη την ευθύνη της;
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ :
Νομίζω αγαπητέ μου ότι επειδή το κύρος σας πρέπει να στηρίζεται στην ηθική και την ωφελιμότητα της παρουσίας σας, ως εκπρόσωπος της κοινωνίας, θα πρέπει με μετριοφροσύνη και πνεύμα συνεργασίας να δεχτείτε ότι η βελτίωση της καθημερινότητας και η πρόοδος δεν θέλουν ιδεολογίες, αλλά εμπειρίες και μάλιστα κοινές εμπειρίες, τις οποίες θέλουμε να σας προσφέρουμε ανιδιοτελώς και δωρεάν.
΄Εχετε όλο το δικαίωμα να συνθέσετε τις κατά τόπο προτάσεις, να τις αξιολογήσετε και μετά σύμφωνα με τα προγράμματά σας να επιλέξετε ιεραρχικά την επίλυσή των προβλημάτων νομοθετώντας ανάλογα.
Αυτή σας η αποστολή είναι σημαντική για τη κοινωνία, αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον της και εξαρτώνται όχι όπως λέτε από τη τέχνη του εφικτού, αλλά από τη τέχνη του ικανού, να αξιοποιήσει τα στοιχεία και τις προτάσεις που σας έδωσε η κοινωνία.
Η ΣΧΕΣΗ <<ΔΟΥΝΑΙ ΚΑΙ ΛΑΒΕΙΝ>> ΜΕΤΑΞΥ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΛΟΓΕΩΝ
«Η ψήφος είναι πιο δυνατή από τη σφαίρα. Με τη σφαίρα μπορεί να σκοτώσεις τον εχθρό σου. Με την ψήφο μπορεί να σκοτώσεις το μέλλον των παιδιών σου»
Αβραάμ Λίνκολν
Ανάμεσα στο πολιτικό σύστημα που το ενσαρκώνει το κράτος και στην κοινωνία που αρκείται σε μια θέση ιδιώτη. Από τη δεκαετία του 1830 υπήρξε η χαοτική απόσταση που διαστέλλει τη βούληση της κοινωνίας από τις πολιτικές του πολιτικού συστήματος. Η βαυαροκρατία κατάργησε την, συλλογικότητα του Έλληνα ως ασύμβατη με την ευρωπαϊκή αντίληψη της προόδου που εξέφραζε η απολυταρχία. Κατ’ αυτήν, η κοινωνία όφειλε να κινείται στο εξωθεσμικό πεδίο ως αγέλη και υπό την καθοδήγηση των ηγητόρων της. Το αποτέλεσμα ήταν ακαριαίο: Η δημοκρατικού τύπου ανάπτυξη του Έλληνα οδηγήθηκε σε διαπραγμάτευση κατ’ άτομο με τον πολιτικό που ενσάρκωσε στο πρόσωπό του την έννοια του Κράτους. Ουσιαστικά, οι πελατειακές σχέσεις ήσαν συνηθισμένο πολιτικό φαινόμενο σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Μεσογείου στη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα. Οι πελατειακές σχέσεις είναι ένα από τα είδη πολιτικής κυριαρχίας και διευκολύνουν τη σύνδεση των πελατών με έναν πολιτικό πάτρωνα (βουλευτή, υπουργό, πολιτικό κόμμα). Βουλευτές και τοπικοί κομματάρχες έπαιζαν το ρόλο των διαμεσολαβητών, ανταλλάσοντας θέσεις και μεταθέσεις στο δημόσιο, καθώς και εξυπηρετήσεις στις δημόσιες υπηρεσίες (π.χ., στο στρατό, στα δημόσια νοσοκομεία ή στα ασφαλιστικά ταμεία) με τις ψήφους των εξυπηρετούμενων πολιτών. Ήταν ένα είδος εξαγοράς πολιτικής υποστήριξης προς συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα, με ευρεία τοπική επιρροή στις εκλογικές τους περιφέρειες. Σχεδόν από την δεκαετία του ’80 στις πελατειακές σχέσεις Βουλευτή – Κομματάρχη με πολίτη προστέθηκε η κομματική γραφειοκρατία του εκάστοτε κόμματος/τοπικά, νομαρχιακά και κεντρικά κομματικά όργανα) ως ένας επιπλέον πάτρωνας. Για ποιους λόγους οι πελατειακές σχέσεις διατηρούνται ακόμα και σήμερα σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και εξευρωπαϊσμού των θεσμών, δηλαδή σε μια εποχή διαδικασιών που απαιτούν γρήγορες αλλαγές και προσαρμογές, Εδώ μπορούμε μόνο να παρουσιάσουμε απλώς δύο υποθέσεις. Οι πελατειακές σχέσεις δεν είναι ένα εγγενές φυλετικό ή τοπικό χαρακτηριστικό. Οι ρίζες του φαινομένου είναι ιστορικές Μια πρώτη αιτία για τη διατήρηση των πελατειακών σχέσεων είναι ότι Πρόκειται για αρχή κοινωνικής οργάνωσης με μια οικονομική λειτουργία η οποία, , έχει πολιτικές επιπτώσεις. Ποια είναι η οικονομική λειτουργία; Πλήθη ανέργων ή κατοίκων αστικών κέντρων που δεν μπορούν να απορροφηθούν από τις ιδιωτικές αγορές εργασίας έχουν αποκτήσει μόνιμες ή προσωρινές θέσεις στον δημόσιο τομέα. Στα χαρακτηριστικά παραδείγματα περιλαμβάνονται οι υπάλληλοι των δημοσίων επιχειρήσεων, το επαγγελματικό στρατιωτικό προσωπικό και οι δικαστικοί. Υπάρχει ένα ρήγμα μεταξύ των εργαζομένων στο δημόσιο, από τη μια πλευρά, και των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα και των εργατών, από την άλλη. Οι τελευταίοι υφίστανται όχι μόνο εργασιακή ανασφάλεια αλλά συχνά συγκριτικά χειρότερες εργασιακές συνθήκες και χαμηλότερες συντάξεις ή επιδόματα κοινωνικής βοήθειας .Τούτο σχετίζεται με το ότι τα συνδικάτα του ιδιωτικού τομέα είναι πολύ πιο αδύναμα από πολλά του δημόσιου τομέα Η δεύτερη πιθανή αιτία είναι ότι στη σημερινή Ελλάδα οι πελατειακές σχέσεις ενδέχεται να έχουν πλέον γίνει κατεστημένη νοοτροπία, Οι βαθιά ριζωμένες πελατειακές σχέσεις δεν έχουν αφήσει περιθώρια για καθολική μεταρρύθμιση της δημόσιας, οικονομικής και πολιτικής ζωής. Η πελατειακή νοοτροπία είναι δύσκολο να μετασχηματισθεί.
Παρότι το έδαφος των πελατειακών σχέσεων δεν είναι γόνιμο για την ανάπτυξη τέτοιων οριζόντιων δεσμών, κατεξοχήν χαρακτηριστικών της κοινωνίας πολιτών, εν τούτοις κάποια ανάδυση της κοινωνίας πολιτών δεν πρέπει να αποκλείεται. Και τούτο γιατί τουλάχιστον τα τελευταία είκοσι χρόνια είναι γνωστή και στην Ελλάδα η αύξηση της πολιτικής απάθειας και του κυνισμού .Η τάση αυτή – σε κάποιο βαθμό – ίσως συμπαρασύρει και τις πελατειακές σχέσεις ως τρόπο πολιτικής συμμετοχής, αφήνοντας παράθυρα ευκαιρίας για άλλες, μη πελατειακές διόδους συμμετοχής στην πολιτική.
- Αναγραφή πάνω σε κάθε αγαθό, από τον παραγωγό του ή τον κατασκευαστή του, της τιμής πώλησής του και λεπτομερή στοιχεία δημιουργίας του αγαθού.
- ΄Ολοι οι παραγωγοί και δημιουργοί αγαθών και υπηρεσιών και οι έμποροι αυτών, πρέπει να τηρούν λογιστικά βιβλία με κοστολόγηση. Με την κοστολόγηση υπάρχει η δυνατότητα αυτόματης παρακολούθησης της διαδρομής ενός αγαθού ή υπηρεσίας.
Οι πολίτες δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε όταν, όλες οι οικονομικές πληροφορίες είναι γνωστές. Απεναντίας, όταν το σύστημα δουλεύει στην αδιαφάνεια, επωφελούνται οι δυνατότεροι εις βάρος των ασθενέστερων. Οι ασθενέστεροι συχνά αποδέχονται όμως την αδιαφάνεια για να έχουν ένα κάποιο όφελος, το οποίο μετά το ακριβοπληρώνουν από την εκμετάλλευση που τους γίνεται. Αλλά πρέπει να σκεφτούν ότι με την διαφάνεια :
- Δεν πλουτίζει κανείς εις βάρος του παραγωγού ή του κατασκευαστή, ή του δημιουργού.
- Υποχρεώνουν την πολιτική εξουσία να αποδείξει με διαφάνεια ποιες ομάδες της κοινωνίας θέλει και οφείλει να υποστηρίζει .
- Ο κάθε πολίτης γνωρίζει την πραγματική αξία του αγαθού που αγοράζει (ανεξάρτητα ποια είναι η τιμή πώλησής του) και μπορεί να αποφασίζει εν γνώσει του.
Οι πολίτες όλοι ανεξάρτητα ιδεολογίας, αν θέλουν και το απαιτούν, ΜΠΟΡΟΥΝ.
ΔΙΑΛΟΓΟΣ : ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ
ΕΡΩΤΗΣΗ ΕΠΑΡΧΙΩΤΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ:
Χαίρομαι πάρα πολύ που άνοιξε αυτός ο ανοιχτός κοινωνικός διάλογος στον οποίο με καλέσατε και συμμετέχω. Πριν απ’ όλα σας εκθέτω εμπειρίες και βιώματα, για να θεμελιώσω ερωτήσεις μου. Εγώ εργάζομαι ως ελεύθερος επαγγελματίας, σε μία περιοχή στην ενδοχώρα πάνω από 30 χρόνια. ΄Εχω καημό να δω μια επιτροπή ενός κόμματος (γιατί από το κράτος δεν το περιμένω) να επισκεφτεί τη περιοχή μας για να συζητήσει και να πληροφορηθεί αναλυτικά τα προβλήματα του κλάδου που εργάζομαι και να γνωρίσει τις απόψεις μας, προτεινόμενους τρόπους επίλυσής τους, αλλά και σε ποιους εφικτούς και αποτελεσματικούς στόχους προσβλέπουμε για το μέλλον. Κανένα κόμμα, καμία επιτροπή. Και ερωτώ εάν δε γίνεται αυτή η αναλυτική συγκέντρωση στοιχείων κατά τόπο και κατά κλάδο, πως συντάσσονται τα προγράμματα του κάθε κόμματος, με τα οποία θέλει να πείσει το λαό, να τα επιλέξει, για να κυβερνήσει;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ :
Θα μου επιτρέψεις λοιπόν να σε ενημερώσω. Πράγματι τα προγράμματά μας είναι ως ένα βαθμό γενικά, αλλά συντάσσονται από ειδικούς εθελοντές ή μόνιμους συμβούλους που έχει το κόμμα, έχοντας στη διάθεσή μας από το κράτος όλα τα στατιστικά στοιχεία που χρειαζόμαστε. ΄Όταν εκλεγούμε Κυβέρνηση, σίγουρα θα παρέμβετε με κάποιο τρόπο για να ικανοποιηθούν τα προβλήματά σας. Τότε μέσα στα πλαίσια του προγράμματός μας, προσπαθούμε να επιλύσουμε και τα προβλήματά σας, τα οποίο βέβαια γνωρίζουμε και από τα μέλη μας, με όποιο τρόπο και αν μας πληροφορήσουν.
ΕΡΩΤΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ :
Διαπιστώνω εκ’ μέρους σας μία κομματική προσήλωση. Γνωρίζετε ότι κατά τόπο και κατά κλάδο οι κοινωνικές ομάδες, επαγγελματικές και μη, εκπροσωπούνται από συλλόγους. Αν είχατε, σε δημόσιες συναντήσεις τη πληροφόρηση που θέλετε από τα παρευρισκόμενα μέλη και μάλιστα δημοσίως, θα είχατε πιο σφαιρική και πιο αξιόπιστη και αντικειμενική πληροφόρηση, από τις πληροφορίες που σας δίνει ιδιωτικά και όχι δημόσια κάθε μέλος σας. Αλλά πέραν αυτού, είπατε ότι τις λύσεις προτείνουν τεχνικοί σύμβουλοί σας. Σας βεβαιώνω λοιπόν ότι, εάν αποφασίζετε σε ότι προτείνουν οι Σύμβουλοι, είναι καλλίτερα ίσως να ψηφίζουμε στις εκλογές απ’ ευθείας τους Συμβούλους. Και θέλω να σας ρωτήσω αν θέλετε καλλίτερα σύμβουλο από τις εμπειρίες του ίδιου του λαού, ο οποίος συλλογικά μπορεί να σας μεταβιβάζει στοιχεία της πραγματικότητας και προτάσεις για το μέλλον βασισμένες και προσαρμοσμένες στην εμπειρία και στη λειτουργική ικανότητα της κοινωνίας; ΄Οσο για τους συμβούλους σας, να κάνουν μόνο μια τεχνική επεξεργασία των προτάσεών μας, χωρίς να αλλοιώνουν το περιεχόμενό τους.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ :
Αγαπητέ πολίτη, παρεμβαίνετε στο έργο μας και το περιορίζετε. Διότι εάν εσείς κάνετε τις προτάσεις, θα ξεφτίσει η διαφορετικότητα της ιδεολογίας μας και θα μειωθεί το κύρος μας, ως ηγέτες και μπροστάρηδες της κοινωνίας. Τέλος, αφού η τελική απόφαση είναι δική μας, γιατί να μην αναλαμβάνουμε όλη την ευθύνη της;
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ :
Νομίζω αγαπητέ μου ότι επειδή το κύρος σας πρέπει να στηρίζεται στην ηθική και την ωφελιμότητα της παρουσίας σας, ως εκπρόσωπος της κοινωνίας, θα πρέπει με μετριοφροσύνη και πνεύμα συνεργασίας να δεχτείτε ότι η βελτίωση της καθημερινότητας και η πρόοδος δεν θέλουν ιδεολογίες, αλλά εμπειρίες και μάλιστα κοινές εμπειρίες, τις οποίες θέλουμε να σας προσφέρουμε ανιδιοτελώς και δωρεάν. ΄Εχετε όλο το δικαίωμα να συνθέσετε τις κατά τόπο προτάσεις, να τις αξιολογήσετε και μετά σύμφωνα με τα προγράμματά σας να επιλέξετε ιεραρχικά την επίλυσή των προβλημάτων νομοθετώντας ανάλογα. Αυτή σας η αποστολή είναι σημαντική για τη κοινωνία, αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον της και εξαρτώνται όχι όπως λέτε από τη τέχνη του εφικτού, αλλά από τη τέχνη του ικανού, να αξιοποιήσει τα στοιχεία και τις προτάσεις που σας έδωσε η κοινωνία.
Η ΣΧΕΣΗ <<ΔΟΥΝΑΙ ΚΑΙ ΛΑΒΕΙΝ>> ΜΕΤΑΞΥ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΛΟΓΕΩΝ
«Η ψήφος είναι πιο δυνατή από τη σφαίρα. Με τη σφαίρα μπορεί να σκοτώσεις τον εχθρό σου. Με την ψήφο μπορεί να σκοτώσεις το μέλλον των παιδιών σου»
Αβραάμ Λίνκολν
Ανάμεσα στο πολιτικό σύστημα που το ενσαρκώνει το κράτος και στην κοινωνία που αρκείται σε μια θέση ιδιώτη. Από τη δεκαετία του 1830 υπήρξε η χαοτική απόσταση που διαστέλλει τη βούληση της κοινωνίας από τις πολιτικές του πολιτικού συστήματος. Η βαυαροκρατία κατάργησε την, συλλογικότητα του Έλληνα ως ασύμβατη με την ευρωπαϊκή αντίληψη της προόδου που εξέφραζε η απολυταρχία. Κατ’ αυτήν, η κοινωνία όφειλε να κινείται στο εξωθεσμικό πεδίο ως αγέλη και υπό την καθοδήγηση των ηγητόρων της. Το αποτέλεσμα ήταν ακαριαίο: Η δημοκρατικού τύπου ανάπτυξη του Έλληνα οδηγήθηκε σε διαπραγμάτευση κατ’ άτομο με τον πολιτικό που ενσάρκωσε στο πρόσωπό του την έννοια του Κράτους. Ουσιαστικά, οι πελατειακές σχέσεις ήσαν συνηθισμένο πολιτικό φαινόμενο σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Μεσογείου στη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα. Οι πελατειακές σχέσεις είναι ένα από τα είδη πολιτικής κυριαρχίας και διευκολύνουν τη σύνδεση των πελατών με έναν πολιτικό πάτρωνα (βουλευτή, υπουργό, πολιτικό κόμμα). Βουλευτές και τοπικοί κομματάρχες έπαιζαν το ρόλο των διαμεσολαβητών, ανταλλάσοντας θέσεις και μεταθέσεις στο δημόσιο, καθώς και εξυπηρετήσεις στις δημόσιες υπηρεσίες (π.χ., στο στρατό, στα δημόσια νοσοκομεία ή στα ασφαλιστικά ταμεία) με τις ψήφους των εξυπηρετούμενων πολιτών. Ήταν ένα είδος εξαγοράς πολιτικής υποστήριξης προς συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα, με ευρεία τοπική επιρροή στις εκλογικές τους περιφέρειες. Σχεδόν από την δεκαετία του ’80 στις πελατειακές σχέσεις Βουλευτή – Κομματάρχη με πολίτη προστέθηκε η κομματική γραφειοκρατία του εκάστοτε κόμματος/τοπικά, νομαρχιακά και κεντρικά κομματικά όργανα) ως ένας επιπλέον πάτρωνας. Για ποιους λόγους οι πελατειακές σχέσεις διατηρούνται ακόμα και σήμερα σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και εξευρωπαϊσμού των θεσμών, δηλαδή σε μια εποχή διαδικασιών που απαιτούν γρήγορες αλλαγές και προσαρμογές, Εδώ μπορούμε μόνο να παρουσιάσουμε απλώς δύο υποθέσεις. Οι πελατειακές σχέσεις δεν είναι ένα εγγενές φυλετικό ή τοπικό χαρακτηριστικό. Οι ρίζες του φαινομένου είναι ιστορικές Μια πρώτη αιτία για τη διατήρηση των πελατειακών σχέσεων είναι ότι Πρόκειται για αρχή κοινωνικής οργάνωσης με μια οικονομική λειτουργία η οποία, , έχει πολιτικές επιπτώσεις. Ποια είναι η οικονομική λειτουργία; Πλήθη ανέργων ή κατοίκων αστικών κέντρων που δεν μπορούν να απορροφηθούν από τις ιδιωτικές αγορές εργασίας έχουν αποκτήσει μόνιμες ή προσωρινές θέσεις στον δημόσιο τομέα. Στα χαρακτηριστικά παραδείγματα περιλαμβάνονται οι υπάλληλοι των δημοσίων επιχειρήσεων, το επαγγελματικό στρατιωτικό προσωπικό και οι δικαστικοί. Υπάρχει ένα ρήγμα μεταξύ των εργαζομένων στο δημόσιο, από τη μια πλευρά, και των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα και των εργατών, από την άλλη. Οι τελευταίοι υφίστανται όχι μόνο εργασιακή ανασφάλεια αλλά συχνά συγκριτικά χειρότερες εργασιακές συνθήκες και χαμηλότερες συντάξεις ή επιδόματα κοινωνικής βοήθειας .Τούτο σχετίζεται με το ότι τα συνδικάτα του ιδιωτικού τομέα είναι πολύ πιο αδύναμα από πολλά του δημόσιου τομέα Η δεύτερη πιθανή αιτία είναι ότι στη σημερινή Ελλάδα οι πελατειακές σχέσεις ενδέχεται να έχουν πλέον γίνει κατεστημένη νοοτροπία, Οι βαθιά ριζωμένες πελατειακές σχέσεις δεν έχουν αφήσει περιθώρια για καθολική μεταρρύθμιση της δημόσιας, οικονομικής και πολιτικής ζωής. Η πελατειακή νοοτροπία είναι δύσκολο να μετασχηματισθεί. Παρότι το έδαφος των πελατειακών σχέσεων δεν είναι γόνιμο για την ανάπτυξη τέτοιων οριζόντιων δεσμών, κατεξοχήν χαρακτηριστικών της κοινωνίας πολιτών, εν τούτοις κάποια ανάδυση της κοινωνίας πολιτών δεν πρέπει να αποκλείεται. Και τούτο γιατί τουλάχιστον τα τελευταία είκοσι χρόνια είναι γνωστή και στην Ελλάδα η αύξηση της πολιτικής απάθειας και του κυνισμού .Η τάση αυτή – σε κάποιο βαθμό – ίσως συμπαρασύρει και τις πελατειακές σχέσεις ως τρόπο πολιτικής συμμετοχής, αφήνοντας παράθυρα ευκαιρίας για άλλες, μη πελατειακές διόδους συμμετοχής στην πολιτική.