Η κοινωνική ευημερία για το σύνολο των πολιτών προϋποθέτει την διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το κράτος. Αυτά θα μπορούν να διασφαλίζονται όταν υπάρχουν οι απαραίτητες θεσμικές προβλέψεις για την ίση εφαρμογή των αξιών της ελευθερίας, της ισονομίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης σε όλους τους πολίτες. Ο αρχές αυτές θα πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα από τους θεσμικούς λειτουργούς του και να υποστηρίζονται από αξιόπιστους και αδιάβλητους ελεγκτικούς μηχανισμούς, με αξιοποίηση των ήδη υπαρχόντων αλλά και θέσπιση νέων.
Το κράτος διαχειρίζεται τις κοινωνικές και οικονομικές υποθέσεις ορθολογικά, είναι υπεύθυνο για την ανάπτυξη των κοινωνικών υπηρεσιών, την εξισορρόπηση του εισοδήματος μέσω της αναλογικής φορολογίας και την εξισορρόπηση των αντικρουόμενων συμφερόντων των κοινωνικών τάξεων για την επίτευξη της συνολικής κοινωνικής ευημερίας. Το κράτος δεν χρειάζεται να είναι και επιχειρηματίας, ούτε να ελέγχει τα μέσα παραγωγής, αλλά θα πρέπει να λειτουργεί σαν ένα εργαλείο ρύθμισης των κρίσεων της ελεύθερης οικονομίας, εγκαθίδρυσης και διαφύλαξης της κοινωνικής ευημερίας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την εδραίωση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην ουδετερότητα του κράτους και στην αποτελεσματικότητα του. Για να λειτουργήσει όμως το κράτος αποτελεσματικά με τον τρόπο αυτό, απαιτείται ριζικός μετασχηματισμός του.
Μετασχηματισμός του κράτους
Οι διαδικασίες που πρέπει να θεσπισθούν για τον μετασχηματισμό του κράτους, θα πρέπει να αποσαφηνίζουν τον ρόλο του, να απελευθερώνουν την οικονομία από ιδεοληψίες και να διευρύνουν την κοινωνική συναίνεση και την συμμετοχή των πολιτών. Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της θέσης αυτής είναι η ύπαρξη και η λειτουργία αξιόπιστων και αδιάβλητων ελεγκτικών μηχανισμών, η ταχύτητα στη διεκπεραίωση των υπηρεσιών του κράτους προς το πολίτη και η λειτουργία του κράτους δικαίου.
α) Εξουσίες – Διοικητική Τεχνική: Ένα κράτος κοινωνικής ευημερίας πρέπει να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα, στα οποία εντάσσονται τα πολιτικά, τα αστικά, τα ατομικά και τα κοινωνικά και να εγγυάται την ίση εφαρμογή τους σε όλους τους πολίτες. Η θεμελίωση της συμμετοχικής δημοκρατίας στην πολιτική ισότητα ενισχύεται από το διαχωρισμό κράτους και κοινωνίας αλλά και από το διαχωρισμό του από την ελεύθερη οικονομία. Η πολιτική ισότητα βασίζεται εν πολλοίς στη διοικητική τεχνική, δηλαδή στα μέσα παρέμβασης του κράτους για τη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την άμβλυνση των κοινωνικών συγκρούσεων, και τελικά την εξισορρόπηση των αντικρουόμενων συμφερόντων στη κοινωνία. Κατά συνέπεια είναι αναγκαίος ο αυστηρός έλεγχος των εξουσιών για τη διασφάλιση της πολιτικής ισότητας.
β) Διαμεσολαβητικός ρόλος – κοινωνική συναίνεση: Στη Δημοκρατία, το κράτος ως λειτουργός και διαμεσολαβητής, μέσω του αναδιανεμητικού του ρόλου, αμβλύνει την εξουσία των ισχυρών οικονομικά τάξεων, για διασφάλιση της υγιούς λειτουργίας της ελεύθερης οικονομίας αλλά και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Έτσι, η πολιτική εξουσία πρέπει να εκσυγχρονίσει και να αξιοποιήσει τα θεσμικά μέσα παρέμβασης του κράτους και τις κοινωνικές υπηρεσίες, με σκοπό την κοινωνική ισορροπία. Προσανατολισμένη στην έννοια της κοινωνικής ευημερίας και κοινωνικής συναίνεσης.
Μηχανισμοί συνεργασίας και ενίσχυσης του κοινωνικού διαλόγου, θα πρέπει να λειτουργούν με σκοπό την άμβλυνση των αντιθέσεων μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Η πολιτική αυτή, δεν πρέπει απλά να συγκαλύπτει τις ταξικές συγκρούσεις και να μεταθέτει το πρόβλημα σε ένα αόριστο μέλλον, αλλά θα πρέπει να επιδιώκει την ουσιαστική και βιώσιμη εξισορρόπηση αυτών των συγκρούσεων. Με την εξισορρόπηση αυτή δημιουργείται ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την κοινωνική ευημερία η οποία αναδύεται στηριζόμενη στην πολιτισμική ταυτότητα, στην συλλογική αυτοσυνείδηση, στην παιδεία, στην συμμετοχή των πολιτών στις δημοκρατικές λειτουργίες και στην ισορροπία μεταξύ των κοινωνικών τάξεων.
Επίλογος
Η πολιτική εξουσία που έχει ως πρόταγμα την κοινωνική ευημερία, θα πρέπει να εμφορείται από ένα σύνολο δημοκρατικών, οργανωτικών και ηθικών αξιών που διαμορφώνει το πλαίσιο διαμεσολάβησης μεταξύ πολιτικής διακυβέρνησης, κοινωνίας και ατόμου. Αυτό το πλαίσιο διαμεσολάβησης αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες, μέσω της αξιόπιστης λειτουργίας της κοινωνικής δικαιοσύνης που διασφαλίζει τις δυνατότητες ίσων ευκαιριών σε όλους τους πολίτες. Στην οικονομία η κοινωνική δικαιοσύνη επιτυγχάνεται με την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών της αγοράς και την ισορροπία στη διανεμητική λειτουργία. Στο κράτος, η κοινωνική δικαιοσύνη επιτυγχάνεται με τις δομές οργάνωσης, τον έλεγχο εξουσιών και τις αξιόπιστες και αποτελεσματικές λειτουργίες που εγκαθιδρύονται από την πολιτική εξουσία. Τα αντικρουόμενα συμφέροντα που δημιουργούνται από τη λειτουργία της ελεύθερης οικονομίας, μπορούν να εναρμονιστούν μέσω των θεσμών, συγκεκριμένων λειτουργικών μηχανισμών και αξιόπιστων ελέγχων. Η εναρμόνιση αυτή είναι δυνατό να επιτευχθεί, μέσα από δραστικά μεταρρυθμιστικά προγράμματα που είναι απαραίτητο να γίνουν στο κράτος και στην οικονομία ώστε να αμβλύνουν τις διαφορές της κοινωνίας, να δημιουργήσουν προοπτικές υγιούς λειτουργίας τους και η χώρα μας να βαδίσει σταθερά στο δρόμο της ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας.