Η διαφορετικότητα είναι η γοητεία της ζωής… ειδικά όταν αυτή τυγχάνει το δέοντος σεβασμού… οι παράλληλοι δρόμοι διαφορετικών ανθρώπων αν και φαινομενικά δε συναντιούνται ποτέ
ΟΜΩΣ
έχουν κοινό σημείο αναφοράς ή συχνά κοινά σημεία… αν αυτοί οι διαφορετικοί άνθρωποι συναντηθούν τότε ανακατεύουν τα χρώματα των ονείρων τους και ανακαλύπτουν ότι καταλήγουν στο ίδιο χρώμα, αυτό της φιλίας… Πρέπει λοιπόν να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε τη διαφορετικότητα κάποιων ανθρώπων, διαφορετικοί σε θέματα κουλτούρας, εθνικότητας, θρησκείας, ηλικίας, γένους, σεξουαλικής ταυτότητας, σωματικών και πνευματικών χαρακτηριστικών, αξιών, μορφωτικού επιπέδου, κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου κ.ά. , αλλά ίσοι μεταξύ μας. Γιατί μην ξεχνάμε πως όπως τους βλέπουμε εμείς διαφορετικούς έτσι μας βλέπουν και εκείνοι. Αλλά όλοι πρέπει να είμαστε ένα σύνολο και να συνυπάρχουμε. Η μοναδικότητα του καθενός μας κάνει να είμαστε διαφορετικοί!
ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥ
Στις μέρες μας, η επικοινωνία με όλο τον κόσμο έχει αναπτυχθεί ραγδαία. Μπορούμε να επικοινωνήσουμε τόσο εύκολα με ανθρώπους που βρίσκονται δίπλα μας όσο και με αυτούς που βρίσκονται στην άλλη άκρη του πλανήτη. Τα παιδιά, λοιπόν, από πολύ νωρίς έχουν μάθει ανθρώπους άλλου χρώματος, γλώσσας, εθνικότητας, θρησκείας και πνευματικής ανάπτυξης. Γνωρίζουν τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στα άτομα αλλά επειδή αυτά τα χαρακτηριστικά είναι κάπως αφηρημένα για τα παιδιά, υπάρχει ο κίνδυνος να υιοθετήσουν στερεότυπα και προκαταλήψεις που τους υποδεικνύει η κοινωνία τους. Η διαπίστωση αυτή καθιστά πολύ σημαντική την ανάγκη για μια προσέγγιση διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στο σχολείο, ιδιαίτερα αν σ’αυτό φοιτούν παιδιά που παρουσιάζουν κάποιες διαφορές.
ΜΟΡΦΕΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ
Φυλετικός: διακρίσεις βασισμένες στη διαφορετικότητα του χρώματος ή εναντίον φυλών
του τρίτου κόσμου.
Εθνικός: η αίσθηση της υπεροχής ενός έθνους έναντι των άλλων (εθνικισμός, σοβινισμός).
Κοινωνικός: διακρίσεις βασισμένες σε πολιτικές, ιδεολογικές, πνευματικές, οικονομικές,
πολιτιστικές διαφορές, διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, των μειονοτήτων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
ΑΙΤΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ
- Οικονομικοί λόγοι: π.χ. εκμετάλλευση ανθρώπων, που αποτελούν φθηνά εργατικά χέρια.
- Έλλειψη παιδείας: οι απαίδευτοι γίνονται κυρίως θύματα προπαγάνδας, δεν μπορούν να κρίνουν, οι επιτήδειοι μπορούν να καλλιεργήσουν στους ανθρώπους αισθήματα κατωτερότητας ή να τους φανατίσουν εναντίον άλλων ομάδων.
- Οικονομικά και πολιτικά προβλήματα μιας κοινωνίας: η βία, η εγκληματικότητα, η ανεργία δημιουργούν ένταση η οποία εκτονώνεται πάνω σε εξιλαστήρια θύματα. Επιθυμία κάποιων ατόμων ή λαών για απόκτηση δύναμης και εξουσίας: συμφέροντα οικονομικά, εδαφικά, κοινωνικά, πολιτικά, κ.ά.
- Βαθμός επιρροής των θρησκευτικών δοξασιών και η ηθική εξαχρείωση.
- Επιθυμία για εκμετάλλευση του συνανθρώπου.
- Κοινωνική διαστρωμάτωση και ανισότητα στη παροχή ευκαιριών
- Προκαταλήψεις που δημιουργούνται από την οικογένεια, την παράδοση και το περιεχόμενο των σπουδών του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
- Εθνικιστικά αίτια: οι μικροί λαοί φοβούνται την αφομοίωσή τους από τους μεγάλους και ισχυρούς και χρησιμοποιούν τον εθνικισμό τους ως ασπίδα διασφάλισης της ταυτότητάς τους.
ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
- Ο σεβασμός προς κάθε άλλον άνθρωπο, ανεξάρτητα αν αυτός είναι αλλοδαπός, γυναίκα ή μικρό παιδί. Τα δικαιώματα που ζητάει ο καθένας για τον εαυτό του πρέπει να ισχύουν και για τους άλλους. Αυτός ο σεβασμός ισχύει και ασκείται σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής μας ζωής, από τους κανόνες οδικής συμπεριφοράς μέχρι το αθλητικό ευ αγωνίζεσθαι.
- Η διαφορετικότητα του κάθε ανθρώπου είναι ένα μήνυμα που βοηθάει στην αντιμετώπιση στερεότυπων σκέψεων.
- Η αλλαγή οπτικών, δηλαδή το να προσπαθεί κανείς να υιοθετήσει την οπτική που έχει ο άλλος για τον κόσμο, προκαλεί το ενδιαφέρον για άλλους ανθρώπους και επιδρά ενισχυτικά στην απόκτηση ευελιξίας, στοιχείο σημαντικό στη συνύπαρξη των ανθρώπων σε όλες τις κοινωνικές εκφάνσεις και ιδιαίτερα στον εργασιακό χώρο. Σε όλους τους κλάδους της ζωής μας είναι απαραίτητη μια συνεργασία χωρίς να προϋποθέτει αυτόματα φιλικές σχέσεις. Πιο σημαντικό σημείο αυτής της συνεργασίας είναι η ικανότητα αντιμετώπισης και επίλυσης προσωπικών και πολιτισμικών διαφωνιών και συγκρούσεων.
Μέθοδοι και διδακτικές αρχές στη διαπολιτισμική εκπαίδευση
- Παιδοκεντρική διδασκαλία ώστε τα συγκεκριμένα θέματα και οι απορίες να αντιστοιχούν στις ανάγκες των παιδιών (“Τι προτείνετε εσείς;”)
- Συμμετοχική διδασκαλία για την ανάπτυξη του ενδιαφέροντος για τους άλλους (“Τι λένε οι διπλανοί σας;”)
- Καλύτερο δέσιμο της τάξης και έλεγχο του βαθμού κατανόησης (“Μπορείς να αναλάβεις αυτό το θέμα;”)
- Διδασκαλία με δραστηριότητες που ενεργοποιούν όλα τα είδη νοημοσύνης ώστε να διευκολύνει την επικοινωνία και τη μάθηση, ιδιαίτερα σε περίπτωση μειωμένης γλωσσομάθειας
- Διάλογος με έμφαση στους κανόνες συζήτησης όπως την προσοχή και την απάντηση στο λόγο του άλλου (“Τι νομίζεις εσύ;”)
- Υιοθέτηση μιας διαφορετικής οπτικής με παιχνίδια ρόλων και ανάθεση δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στον προβληματισμό με στόχο τη γνωστική και συναισθηματική κατανόηση του άλλου (“Αν ήσουν στη θέση μου τι θα έκανες;”).
- Ομαδική εργασία, βασιζόμενη στην ισοτιμία των ομάδων και στην τακτική αλλαγή των ομάδων.